Rada Europy, Rada Europejska i Rada UE

Instytucjonalna struktura Unii Europejskiej jest niejasna, ponieważ nie odpowiada typowej strukturze występującej w pojedynczych państwach. Unia stanowi bowiem twór słabo instytucjonalnie zdefiniowany i jest mieszaniną struktury państwowej oraz struktur organizacji międzynarodowej. Dlatego też Ziemowit Pietraś nazywa instytucjonalną organizację Unii Europejskiej „intelektualną prowokacją”. Jednak entuzjaści obecnego systemu podkreślają jego kompromisowość i elastyczność.

Jedną z trudności, jakich przysparza struktura instytucji europejskich jest fakt istnienia trzech podobnych instytucji.
Chodzi o Radę Europejską, Radę Europy i Radę UE. Rada Unii Europejskiej to instytucja z założenia mająca stać się czymś w rodzaju wspólnotowego super-rządu. Jest skład jest ustalony jest o tyle, że zawsze na jej posiedzenia zapraszani są przedstawiciele wszystkich państw członkowskich. Jej członkami są przedstawiciele szczebla ministerialnego upoważnieni do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu – w skrócie można powiedzieć iż są oni ministrami, ale takie stwierdzenie nie jest do końca prawdziwe ponieważ struktury wewnętrzne poszczególnym państw różnią się między sobą. Kompetencje Rady Unii Europejskiej dotyczą uprawnień prawodawczych, w przeciwieństwie do Rady Europy.

Z kolei do formalnych obowiązków Rady Europejskiej należy przygotowanie trzech sprawozdań w okresie każdego roku. Raporty takie są opracowywane po każdym spotkaniu Rady. Rada Europejska nie jest instytucją stale obradującą; jej posiedzenia odbywają się 2 razy w ciągu każdego półrocza i są zwoływane przez przewodniczącego. Ponadto zwoływane są zgromadzenia nadzwyczajne. Przewodniczący Rady Europejskiej jest głównym reprezentantem Unii na zewnątrz, zwłaszcza w sprawach dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Kompetencje przewodniczącego Rady Europejskiej określa art. 15 ust. 6 Traktatu o Unii Europejskiej. Poza prowadzeniem prac Rady Europejskiej, Przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej i zwołuje konwent złożony z przedstawicieli parlamentów narodowych, szefów państw lub rządów, Parlamentu Europejskiego i Komisji, gdy Rada Europejska opowie się za przeprowadzeniem zmian traktatów.

Rada Europy natomiast jest organizacją działającą poza strukturami Unii Europejskiej. Skupia ona prawie wszystkie państwa Europy (Poza Białorusią), w tym Turcję, a nawet kilka państw pozaeuropejskich leżących na Kaukazie – na przykład Gruzję i Azerbejdżan.